Φαρμακευτική δηλητηρίαση είναι η παθολογική κατάσταση που προκαλείται από λήψη τοξικών δηλητηρίων ή υπερβολικής ποσότητας φαρμάκων. Αποτελεί ένα αρκετό συχνό φαινόμενο κυρίως σε ηλικιωμένα άτομα και σε μικρά παιδιά.

Στους ενήλικες, τα συνηθέστερα αίτια δηλητηρίασης από φάρμακα είναι η απόπειρα αυτοκτονίας ή αυτοτραυματισμός, καθώς επίσης η λήψη υπερβολικής δοσολογίας που οφείλεται σε απλό λάθος.

Αντίθετα, στα μικρά παιδιά, κυρίως σε εκείνα ηλικίας κάτω των 5 ετών, η δηλητηρίαση από φάρμακα είναι σχεδόν πάντα κατά λάθος. Τα παιδιά απλά έλκονται από τα χάπια και τις κάψουλες που έχουν ελκυστικό χρώμα και τείνουν τα βάζουν στο στόμα τους σαν να επρόκειτο για καραμέλες. Γι’ αυτό, συνιστάται η φύλαξη όλων των φαρμάκων σε μέρος ασφαλές και οπωσδήποτε σε σημείο που δεν μπορούν να φθάσουν τα παιδιά.

Όταν εμφανιστεί δηλητηρίαση από φάρμακα, ο βαθμός της θα εξαρτηθεί, από την ποσότητα των φαρμάκων που ο ασθενής έλαβε και από τα χαρακτηριστικά του ατόμου. Τα συμπτώματα δηλητηρίασης μπορεί να είναι άμεσα ή να πάρουν κάποιο χρόνο για να εμφανιστούν, καθώς ορισμένα φάρμακα είναι ταχείας δράσης, ενώ άλλα τα εκδηλώνουν μετά από ορισμένο χρονικό διάστημα.

Δώστε τις πρώτες βοήθειες ακόμη και πριν εκδηλωθούν οποιαδήποτε συμπτώματα, τα οποία μπορεί να είναι τα εξής:

* Διαταραχές της συνείδησης

* Μειωμένα αντανακλαστικά

* Δύσπνοια

* Εμετός

* Ωχρότητα

* Ναυτία

* Απώλεια αισθήσεων

* Αναπνευστική ανακοπή

* Κώμα

Δώστε τις πρώτες βοήθειες

• Αν το θύμα δεν αναπνέει και δεν έχει σφυγμό, κάντε καρδιοαναπνευστική ανάνηψη.
• Αν έχει σφυγμό, αλλά διαπιστώσετε πως δεν αναπνέει, προχωρήστε σε τεχνητή αναπνοή.
• Εφόσον το θύμα διατηρεί τις αισθήσεις του, προσπαθήστε να προκαλέσετε εμετό. Αν έχετε σιρόπι ιπεκακουάνας, χορηγήστε του δύο κουταλιές της σούπας, μαζί με ένα ποτήρι νερό. Αν αυτό δεν προκαλέσει εμετό, αφήστε να περάσουν 20 λεπτά κι έπειτα χορηγήστε του άλλη μια δόση.
• Φροντίστε για τη μεταφορά του θύματος στο πλησιέστερο νοσοκομείο.
• Φυλάξτε το δείγμα του εμετού, των άδειων συσκευασιών ή τα σημειώματα αυτοκτονίας. Στείλτε τα μαζί με τον πάσχοντα στο νοσοκομείο.

Kέντρο Δηλητηριάσεων τηλ.: 210 7793777

H Καρδιακή ανακοπή είναι η αιφνίδια απώλεια καρδιακής λειτουργίας σε ένα άτομο με διαγνωσμένη ή μη καρδιακή νόσο. Ο χρόνος και τρόπος θανάτου είναι απρόβλεπτος. Συμβαίνει ακαριαία ή σε λίγο μετά την εμφάνιση των συμπτωμάτων.

Η καρδιακή ανακοπή «χτυπά» ξαφνικά και χωρίς κάποια προειδοποίηση. Το θύμα χάνει τις αισθήσεις του, αποκτά «όψη νεκρού», δεν έχει σφυγμό (αφού δεν λειτουργεί η καρδιά) και δεν έχει αναπνοή (ή παρουσιάζει για λίγο αγωνιώδεις και επιπόλαιες αναπνευστικές κινήσεις). Ίσως μια από τις κρισιμότερες καταστάσεις, που μπορεί να αντιμετωπίσει κανείς. Πρόκειται κυριολεκτικά για κατάσταση ζωής και θανάτου. Ακόμα και σε ένα πλήρως οργανωμένο Νοσοκομείο «σημαίνει συναγερμός» για την αντιμετώπισή της.

Δείτε αν υπάρχει σφυγμός και αναπνοή !

Εάν δεν υπάρχει σφυγμός και αναπνοή…

Καλέστε άμεσα το 166 (ή ζητήστε από κάποιον άλλον να το κάνει για να μην χάσετε χρόνο) και αρχίστε την ανάνηψη αμέσως.

Είναι αλήθεια ότι χρειάζονται ειδικές γνώσεις, εμπειρία και νοσοκομειακός εξοπλισμός για να προσφέρει κανείς ουσιαστική βοήθεια σε περίπτωση ανακοπής. Ωστόσο, η ανακοπή μπορεί να συμβεί οπουδήποτε και να μην υπάρχει άμεσα γιατρός για να προσφέρει τις πρώτες βοήθειες. Αν το θύμα μείνει αβοήθητο για 5 λεπτά, ουσιαστικά έχει χάσει το «παιγνίδι με τη ζωή».

Γι΄ αυτό το λόγο είναι σημαντικό να γνωρίζει κανείς πως μπορεί να βοηθήσει σε μια τέτοια κρίσιμη στιγμή, ακόμα κι αν δεν είναι γιατρός.

Τί πρέπει να κάνετε

ΒΗΜΑ 1 – Απελευθέρωση αεραγωγών

Απελευθέρωση αεραγωγών

Σηκώστε προσεκτικά το κεφάλι προς τα πίσω. Έτσι θα περνά εύκολα ο αέρας, όταν κάνετε τεχνητές αναπνοές. Ταυτόχρονα βγάλτε τροφές, τεχνητές οδοντοστοιχίες (αν υπάρχουν).

ΒΗΜΑ 2 – Τεχνητή αναπνοή

Τεχνητή αναπνοή.

Δώστε το «φιλί της ζωής»! Κλείστε τη μύτη του θύματος και «φυσήξτε» δυνατά αέρα μέσα στο στόμα του.

ΒΗΜΑ 3 – Καρδιακές μαλάξεις

Καρδιακές μαλάξεις

Αρχίστε τις καρδιακές μαλάξεις. Τοποθετήστε τον άνθρωπο σε σκληρή επιφάνεια (π.χ. πάτωμα-δρόμος) και πιέστε απότομα και δυνατά το στέρνο στη μέση του στήθους, ρίχνοντας όλο το βάρος του σώματός σας (όπως δείχνει η εικόνα).

Συνεχίστε με ρυθμό

5 μαλάξεις – 1 τεχνητή αναπνοή

Μην διακόψετε παρά μόνο αν εμφανιστεί σφυγμός ή μεταφερθεί το θύμα στο Νοσοκομείο. (Ελέγχετε μήπως επανήλθε ο σφυγμός διακόπτοντας τις μαλάξεις για ελάχιστο χρόνο). Στην ιδανική περίπτωση, θα υπάρχουν δύο άτομα, ένας για μαλάξεις και ένας για τεχνητή αναπνοή, που θα εναλλάσσονται.

Ηλεκτροπληξία είναι η βλάβη που προκαλείται στο σώμα από τη διοχέτευση ηλεκτρικού ρεύματος στον οργανισμό.

Τι πρέπει να κάνετε

Το πρώτο σας μέλημα είναι να κλείσετε το ρεύμα (συνήθως από το γενικό διακόπτη) ή βγάλτε την ηλεκτρική συσκευή από την πρίζα. Διακόψτε αμέσως την παροχή ηλεκτρικού ρεύματος, πριν αγγίξετε το θύμα.

Αν δεν μπορείτε να το κάνετε, απομακρύνετέ το από την πηγή του ρεύματος (για κάθε ενδεχόμενο χρησιμοποιείστε ένα ξύλο – υλικό που είναι κακός αγωγός του ηλεκτρισμού). Προσοχή: Απαγορεύεται να χρησιμοποιήσετε οποιοδήποτε αντικείμενο φτιαγμένο από μέταλλο.

• Καλέστε ασθενοφόρο.
• Ενημερώστε το ιατρικό προσωπικό που θα περιθάλψει το θύμα σχετικά με την τάση του ρεύματος, δηλαδή αν ήταν οικιακό ρεύμα χαμηλής τάσης ή βιομηχανικό ρεύμα υψηλής τάσης.
• Αν το θύμα δεν έχει σφυγμό και δεν αναπνέει, κάντε καρδιοαναπνευστική αναζωογόνηση.
• Αν έχει σφυγμό, αλλά δεν αναπνέει, προχωρήστε σε τεχνητή αναπνοή.
• Αν το θύμα έχει χάσει τις αισθήσεις του, ξαπλώστε το στο πλάι, με το κεφάλι του να στηρίζεται σε ένα μαξιλάρι ή σε ένα διπλωμένο ύφασμα και με λυγισμένο το γόνατό του που δεν ακουμπά στο έδαφος.
• Εφόσον το θύμα διατηρεί τις αισθήσεις του, βοηθήστε το να ξαπλώσει ανάσκελα στο έδαφος και τοποθετήστε ένα μαξιλάρι ή ένα διπλωμένο ύφασμα κάτω από τους αστραγάλους του.

Σε κάθε περίπτωση πάντως και ακόμη και αν το θύμα δείχνει ότι είναι καλά, επιβάλλεται να κάνει καρδιολογική και νευρολογική εξέταση, καθώς η ηλεκτροπληξία μπορεί να προκαλέσει ιδιαίτερα σοβαρές βλάβες στον ανθρώπινο οργανισμό.

Λάβετε επίσης υπ’ όψιν ότι τα συμπτώματα της ηλεκτροπληξίας ενδέχεται να εκδηλωθούν ακόμη και αρκετές ώρες μετά το περιστατικό.

Κάταγμα είναι το σπάσιμο ενός οστού από βίαια κάκωση ή σπανιότερα από άλλα παθολογικά αίτια και είναι αποτέλεσμα πτώσης, χτυπήματος ή άλλου τραυματισμού. Αν υποψιάζεστε κάταγμα, προστατεύσετε την προσβεβλημένη περιοχή από περαιτέρω βλάβη. Μην προσπαθήσετε να βάλετε το σπασμένο οστό στη θέση του.

Σημεία και συμπτώματα κατάγματος μπορεί να είναι:

• Πρήξιμο ή μελάνιασμα πάνω από οστό
• Παραμόρφωση του προσβεβλημένου μέλους
• Τοπικός πόνος που εντείνεται, όταν η προσβεβλημένη περιοχή κινείται ή όταν ασκείται πίεση σε αυτή
• Απώλεια λειτουργικότητας της περιοχής της κάκωσης
• Ένα σπασμένο οστό που προβάλλει από το δέρμα

 Τι πρέπει να κάνετε

Το πρώτο σας μέλημα είναι η ακινητοποίηση του μέλους.

Με προσεκτικές κινήσεις τυλίξτε το χτυπημένο μέλος με βαμβάκι ή επιδέσμους. Στη συνέχεια προσπαθήστε να το ακινητοποιήσετε με τη χρήση ειδικού ή αυτοσχέδιου νάρθηκα. Η χρήση ενός αυτοσχέδιου νάρθηκα δεν θα λύσει βέβαια το πρόβλημα, αλλά θα περιορίσει τον πόνο από τις μετακινήσεις, μέχρι να πάτε στο Νοσοκομείο.

Νάρθηκες μπορούν να γίνουν από ξύλο, πλαστικό, μέταλλο ή κάποιο άλλο άκαμπτο υλικό. Τυλίξτε το νάρθηκα με γάζες και μετά χρησιμοποιήστε τον στο άκρο. Ο νάρθηκας πρέπει να είναι μακρύτερος από το οστό που θα σταθεροποιήσει και να εκτείνεται κάτω και πάνω από την κάκωση. Δέστε το νάρθηκα στο άκρο με γάζες ή λωρίδες υφάσματος, σχοινί ή άλλο υλικό. Αρχίστε να τυλίγετε από το άκρο και προχωρείτε προς το σώμα.

Κατάγματα χεριών. Τυλιγμένα περιοδικά ή εφημερίδες μπορούν να δεθούν γύρω από ένα σπασμένο αντιβράχιο. Ένα μαντίλι δεμένο πάνω από τον ώμο και γύρω από τον κορμό μπορεί να βοηθήσει στην ακινητοποίηση του αγκώνα.

Κατάγματα ποδιών. Αν έχει σπάσει το πόδι στο κάτω μέρος του, τοποθετήστε ολόκληρο το πόδι ανάμεσα σε δύο νάρθηκες. Αν δεν υπάρχουν νάρθηκες διαθέσιμοι, μπορεί να χρησιμοποιηθεί το υγιές πόδι ως νάρθηκας, για να περιορίσει την κίνηση του σπασμένου άκρου. 

Αν το σπασμένο οστό προβάλλει από το δέρμα, ασκήστε πίεση, για να σταματήσετε την αιμορραγία. Ασκήστε πίεση απευθείας στο τραύμα με έναν αποστειρωμένο επίδεσμο, ένα καθαρό ύφασμα ή ακόμα κι ένα καθαρό ρούχο. Αν δεν υπάρχει τίποτα άλλο διαθέσιμο, χρησιμοποιήστε το χέρι σας. Διατηρήστε την πίεση, ώσπου να σταματήσει η αιμορραγία. Ανυψώστε την περιοχή του κατάγματος, για να μειωθεί η ροή του αίματος.

Όταν ένα μέλος του σώματος (χέρι ή πόδι) υποστεί μια κάκωση (όχι υποχρεωτικά κάταγμα) θα το δείτε να πρήζεται. Αυτό λέγεται «οίδημα». ΜΗΝ χρησιμοποιείτε ζεστές κομπρέσες, γιατί επιδεινώνουν το οίδημα. Αντίθετα χρησιμοποιείστε κρύες κομπρέσες.

Σε περίπτωση κακώσεως στην σπονδυλική στήλη και ιδιαίτερα στον αυχένα αποφύγετε κάθε μετακίνηση του ασθενούς μέχρι να έρθει το ασθενοφόρο (σε αυτές τις περιπτώσεις χρειάζονται ειδικοί χειρισμοί για την μεταφορά του τραυματία).

Έγκαυμα είναι μια βλάβη των ιστών του δέρματος και σπανιότερα των βλεννογόνων, η οποία μπορεί να προκληθεί από έκθεση σε θερμότητα, ψύχος, ακτινοβολία, ηλεκτρικό ρεύμα, χημικές ουσίες και τριβή. Ανάλογα με τη σοβαρότητα του, μπορεί να προκαλέσει από μια απλή βλάβη μέχρι και απώλεια της ζωής, για αυτό θεωρείται σημαντική η άμεση και σωστή παροχή πρώτων βοηθειών.

1. Α΄ βαθμού: όταν έχει καταστραφεί μόνο η επιδερμίδα.
2. Β΄ βαθμού: όταν έχει καταστραφεί η επιδερμίδα και το ανώτερο μέρος του χορίου. Το δέρμα είναι κόκκινο, ασπρίζει στην πίεση και εμφανίζει μεγάλες φουσκάλες με υγρό.
3. Γ΄ βαθμού: όταν έχει καταστραφεί όλο το πάχος του δέρματος μέχρι το υποδόριο λίπος.

Απαγορεύεται κάθε χρήση:

• λαδιού
• βαζελίνης
• οδοντόκρεμας
• τομοτοπελτέ
• πάγου κλπ.

Επιβάλλεται μόνο:

• Τρεχούμενο κρύο νερό βρύσης για τουλάχιστον δέκα λεπτά πάνω στην περιοχή
• Το νερό θα παρεμποδίσει τη συνέχιση του εγκαύματος και την επέκταση καταστροφής των ιστών. Ρίχνουμε κρύο νερό στο έγκαυμα (όχι παγωμένο) και μειώνουμε την θερμοκρασία τοπικά.
• Ιδιαίτερη προσοχή χρειάζεται σε περίπτωση που χημικά έρθουν σε επαφή με τα μάτια καθώς πρέπει να χρησιμοποιηθεί τρεχούμενο νερό για τουλάχιστον 20 λεπτά στην περιοχή πριν την μετάβαση του παθόντα σε νοσοκομείο.
• Αν καίγονται τα ρούχα του ασθενή αναζητάμε κάτι για να τον τυλίξουμε. Σε χημικά εγκαύματα απομακρύνουμε το ρουχισμό που έχει έρθει σε επαφή την υπεύθυνη ουσία με προσοχή να μη τη ρίξουμε σε απρόσβλητα σημεία του δέρματος.
• Αν έχει κολλήσει ύφασμα στο έγκαυμα δεν το τραβάμε. Προσεκτικά κόβουμε με ψαλίδι το ύφασμα που είναι ελεύθερο.
• Απομακρύνουμε δακτυλίδια, βέρες και κοσμήματα πριν επέλθει οίδημα (πρήξιμο).
• Αν το έγκαυμα οφείλεται σε χημικές ουσίες το δέρμα πρέπει να ξεπλυθεί με άφθονο τρεχούμενο νερό ή φυσιολογικό ορό. Ρίχνουμε άφθονη ποσότητα νερού στην πάσχουσα περιοχή τουλάχιστον για 20 λεπτά.
• Μετά την πλύση με νερό προσφέρουμε συνήθη παυσίπονα. Προσοχή χρειάζεται στη χορήγηση ασπιρίνης επειδή υπάρχει φόβος γαστρορραγίας, αφού και το έγκαυμα δρα με τον ίδιο περίπου μηχανισμό στο βλεννογόνο του στομάχου.
• Δεν σπάμε τις φυσαλίδες που σχηματίζονται στην εγκαυματική περιοχή γιατί κάτι τέτοιο θα έχει άσχημες επιπτώσεις στην επούλωση του δέρματος. Οι φυσαλίδες καλύπτουν εξαιρετικά τη βλάβη και ο ορός που περιέχουν τρέφει την τραυματισμένη επιφάνεια, επιταχύνοντας την αναγέννησή της (επιθηλιοποίηση).
• Χωρίς τοποθέτηση αλοιφών ή άλλων ουσιών, καλύπτουμε το έγκαυμα με καθαρά πάνινα ρούχα (όχι χνουδωτά) ή γάζες (όχι βαμβάκι) και τον μεταφέρουμε στο νοσοκομείο.